Civiele normen
De gedupeerde die een schadevergoeding wil vanwege de beroepsfout van een notaris, die gaat naar de rechtbank om die schadevergoeding af te dwingen. Een schikking buiten de rechter om komt helaas maar weinig voor, omdat de notaris meestal is verzekerd voor beroepsfouten en verzekeraars niet graag schikken. In de meeste gevallen komt het dan ook aan op een discussie in de rechtbank en onze advocaten loodsen je door dat proces.
In de rechtbankprocedure zal de gedupeerde aannemelijk moeten maken dat de notaris civiele normen heeft geschonden. De belangrijkste norm in dat verband is de wettelijke (zwaarwegende) zorgplicht van de notaris; een notaris heeft de zorg van een redelijk bekwaam en redelijk handelend notaris in acht te nemen. Wat daaronder precies moet worden verstaan is in juridisch jargon “casuïstiek”, of beter gezegd: koffiedik kijken. Dat maakt de uitkomst onzeker, maar het geeft ook speelruimte aan de goede advocaat. Algemeen wordt aangenomen dat onder die zorgplicht in ieder geval een informatieplicht (belehrung), onderzoeksplicht (recherche) en de verplichting tot wilscontrole is begrepen. De rechtbank spiegelt het handelen van de notaris aan dat van de maatman-notaris, en komt vervolgens tot een oordeel: wel of geen schadevergoeding.
Tuchtnormen
De gedupeerde die wil dat het handelen van de notaris (ook) wordt beoordeeld door een college van vakgenoten, die start een tuchtprocedure. De schadevergoeding in een rechtbankprocedure wordt meestal wel gedekt door de verzekeraar, maar met de tuchtprocedure loopt de notaris het risico zijn vak niet langer te kunnen uitoefenen. Een tuchtmaatregel raakt de notaris goed beschouwd meer dan een veroordeling tot schadevergoeding.
Het tuchtcollege, in eerste aanleg de Kamer voor het Notariaat, is een gewichtig college waarin behalve notarissen ook leden van de rechterlijke macht zitting nemen en een belastinginspecteur. Op grond van de Wet op het Notarisambt, is de notaris aan het tuchtrecht onderworpen terzake van vrijwel elk handelen in zijn beroepsuitoefening. In de praktijk wordt veel gewicht toegekend aan de Verordening beroeps- en gedragsregels van de brancheorganisatie KNB. In deze verordening zijn allerhande meer en minder concrete richtsnoeren voor het handelen van de notaris opgetekend.